Piramida żywieniowa pokazuje, co powinno być podstawą diety każdego zdrowego człowieka – stanowi „drogowskaz”, którym kierować się w codziennym życiu. Co stanowi jej podstawę? I jak się zmieniła na przestrzeni ostatnich lat?
- Co to jest piramida żywieniowa?
- Jak wygląda piramida żywieniowa?
- Wegetariańska piramida żywieniowa
- Piramida żywieniowa dla sportowców
Co to jest piramida żywieniowa?
Piramida żywieniowa jest to graficzne przedstawienie zasad zdrowego odżywiania się. Jej podstawę stanowią produkty, który powinny być najczęściej spożywane, natomiast na szczycie umieszczone zostało to, co należy spożywać w ograniczonych ilościach.
Pomysł na stworzenie takiego graficznego „poradnika” na temat żywienia powstał w 1916 roku, wtedy miał jednak formę okręgu. Natomiast pierwsza piramida zdrowego żywienia powstała w 1992 roku, natomiast w 2005 roku wprowadzono do niej modyfikacje. W 2016 roku Światowa Organizacja Zdrowia stworzyła nowe, dość rewolucyjne zasady. Jakie? I co obowiązywało wcześniej?
Jak wygląda piramida żywieniowa?
Jak wyglądała stara piramida żywieniowa? Jej podstawę stanowiły zboża i produkty mączne, natomiast drugimi, najczęściej spożywanymi pokarmami miały być warzywa, owoce i oleje roślinne. Następnie uwzględniono nabiał, ryby i mięso, a na samym szczycie umieszczono wędliny, słodycze.
W 2005 roku pojawiła się harwardzka piramida żywieniowa, u podstaw której znajdował się ruch oraz kontrola masy ciała. Na kolejnym szczeblu uwzględniono warzywa, zdrowe oleje roślinne oraz zboże z pełnego przemiału. Wyżej umieszczoną grupę produktów stanowi mięso drobiowe, ryby oraz jaja. W następnej kolejności znajduje się nabiał, a na szczycie piramidy pojawiło się czerwone mięso, białe pieczywo, masło, słodkie napoje, słodycze i sól.
Obecnie obowiązują nowe zasady żywieniowe. Według nich najważniejszy jest ruch, przy czym zakłada się, że minimum codziennej aktywności fizycznej wynosi 30 min. Tuż nad ruchem umieszczone są warzywa i owoce, które powinny stanowić główną część posiłków. Na trzecim piętrze piramidy znajdują się produkty zbożowe, najlepiej pełnoziarniste. Kolejne szczeble to nabiał oraz mięso, ryby i warzywa strączkowe. Następnie uwzględniono zioła, które stały się nowością na tym piętrze, natomiast tłuszcze stanowią ostatni stopień piramidy.
Warto wiedzieć, że piramida żywieniowa dla dzieci wygląda dokładnie tak samo.
Wegetariańska piramida żywieniowa
Ze względu na rosnące zainteresowanie kuchnią roślinną stworzono wegetariańską piramidę żywieniową, która uwzględnia potrzeby tej grupy konsumentów. Podstawą, tak jak w przypadku nowych zasad, jest ruch. Następne szczeble obejmują kolejno: wodę i inne, niskokaloryczne napoje, warzywa oraz owoce, zboża i ziemniaki, rośliny strączkowe i inne bezmięsne produkty białkowe, orzechy i nasiona, oleje i tłuszcze roślinne, produkty mleczne (opcjonalnie), jaja (opcjonalnie) i na końcu – przekąski, alkohol oraz słodycze.
Piramida żywieniowa dla sportowców
Innymi potrzebami charakteryzują się również sportowcy. Jak wygląda ich piramida żywieniowa? Najważniejsze są napoje, następnie warzywa i owoce, produkty z pełnego ziarna zbóż i rośliny strączkowe, nabiał, mięso, ryby oraz jaja, oleje, tłuszcze i orzechy, a na ostatnim szczeblu znajdują się słodycze, słone przekąski i napoje słodzone.
Specjaliści od żywienia są zgodni – współczesny człowiek powinien zażywać dużo ruchu oraz jeść więcej warzyw i owoców. W diecie ważne są też pełnoziarniste produkty zbożowe, natomiast ilość nabiału, mięsa i tłuszczy powinna być racjonalnie dawkowana.